Verenigingen worden steeds vaker het doelwit van cybercriminelen. Besturen van verenigingen en stichtingen zijn zich vaak niet bewust van deze groeiende dreiging. Juist de combinatie van waardevolle ledengegevens, beperkte IT-kennis en vrijwilligers die met eigen apparaten werken, maakt verenigingen aantrekkelijk voor hackers. De gevolgen kunnen verstrekkend zijn: van financiële schade tot reputatieverlies en wantrouwen onder leden. Weet jij of jouw vereniging voldoende beschermd is tegen digitale dreigingen? In dit artikel delen we de belangrijkste waarschuwingssignalen die aangeven dat je organisatie kwetsbaar is voor cyberaanvallen.
Cyberdreigingen voor verenigingen: een groeiend probleem
Verenigingen en vrijwilligersorganisaties zijn tegenwoordig een populair doelwit voor cybercriminelen. Waar voorheen vooral grote bedrijven werden aangevallen, richten hackers zich nu steeds vaker op kleinere organisaties die minder goed beveiligd zijn. Denk hierbij aan sportverenigingen, culturele stichtingen en buurtverenigingen.
Waarom zijn verenigingen zo interessant voor hackers? Ze beschikken over waardevolle persoonsgegevens van leden, hebben vaak beperkte IT-middelen en -kennis, en werken veelal met vrijwilligers die minder bekend zijn met cybersecurity. Cybercriminelen weten dat ze hier met relatief weinig moeite toegang kunnen krijgen tot waardevolle informatie.
Een succesvolle aanval kan grote gevolgen hebben: diefstal van ledengegevens, financiële schade door fraude, en verlies van vertrouwen onder leden. Veel verenigingen realiseren zich pas hoe kwetsbaar ze zijn wanneer het al te laat is.
1: Verouderde software en systemen
Werkt jouw vereniging nog met verouderde versies van besturingssystemen, ledenadministratie-software of andere programma’s? Dit is een van de duidelijkste tekenen dat je kwetsbaar bent voor cyberaanvallen. Oudere software bevat vaak bekende beveiligingslekken die door hackers kunnen worden uitgebuit.
Veel verenigingen lopen achter met updates omdat niemand zich hier specifiek verantwoordelijk voor voelt. “Het werkt toch nog?”, is een veelgehoorde reactie. Maar juist in die niet-geüpdatete systemen zitten beveiligingsrisico’s. Onderzoek toont aan dat meer dan 60% van de verenigingen software gebruikt zonder de laatste veiligheidspatches.
Maak iemand binnen je vereniging verantwoordelijk voor het controleren en uitvoeren van updates. Stel een vast moment in de maand in om te checken of alle systemen up-to-date zijn. Overweeg om te investeren in moderne Microsoft 365 cloudsoftware die automatisch updates uitvoert.
2: Zwakke wachtwoordbeveiliging
Hoe staat het met de wachtwoorden binnen jouw vereniging? Worden dezelfde toegangscodes door meerdere mensen gebruikt? Zijn ze eenvoudig te raden of al jaren niet gewijzigd? Zwakke wachtwoorden vormen een van de grootste risico’s voor verenigingen, vooral omdat accounts vaak worden gedeeld tussen bestuursleden en vrijwilligers.
Uit onderzoek blijkt dat bijna 80% van alle beveiligingsincidenten bij verenigingen te maken heeft met wachtwoordproblemen. Denk aan eenvoudige wachtwoorden zoals “welkom123” of “vereniging2023”, die makkelijk te kraken zijn. Ook het delen van inloggegevens via e-mail of WhatsApp komt veel voor, waardoor de kans op misbruik toeneemt.
Wat kun je doen? Implementeer sterke, unieke wachtwoorden voor alle accounts. Overweeg het gebruik van een wachtwoordmanager om deze veilig op te slaan. Stel daarnaast twee-factor authenticatie in voor kritieke systemen zoals je ledenadministratie of financiële software. Hiermee voeg je een extra beveiligingslaag toe die het hackers aanzienlijk moeilijker maakt.
3: Gebrek aan bewustzijn bij vrijwilligers
Zijn je vrijwilligers en bestuursleden zich bewust van de cyberdreigingen waar jullie vereniging mee te maken kan krijgen? Kennen ze de risico’s van phishing, malware en social engineering? Een van de grootste kwetsbaarheden is vaak het gebrek aan kennis bij de mensen die met je systemen werken.
Bij verenigingen wordt IT-beveiliging vaak gezien als iets technisch dat niet bij de kernactiviteiten hoort. Hierdoor ontbreekt vaak basiskennis over veilig online gedrag. Vrijwilligers klikken bijvoorbeeld op verdachte links, openen bijlagen van onbekende afzenders of geven gevoelige informatie prijs in misleidende e-mails.
Besteed aandacht aan bewustwording. Organiseer een korte training voor vrijwilligers en bestuursleden over de basisprincipes van cybersecurity. Deel regelmatig tips en waarschuwingen over actuele dreigingen. Hoe meer je mensen bewust maakt van de risico’s, hoe kleiner de kans dat ze in de val van cybercriminelen trappen.
4: Onbeveiligde persoonlijke apparaten
Gebruikt iedereen binnen jouw vereniging zijn eigen laptop, tablet of smartphone voor verenigingswerk? Dit “Bring Your Own Device” (BYOD) beleid is handig en kostenefficiënt, maar brengt ook risico’s met zich mee als deze apparaten niet goed beveiligd zijn.
Persoonlijke apparaten hebben vaak niet dezelfde beveiligingsmaatregelen als zakelijke systemen. Ze kunnen besmet zijn met malware, hebben mogelijk geen actuele virusscanner, of worden gebruikt op onveilige netwerken zoals openbare wifi. Bovendien worden ze vaak door meerdere gezinsleden gebruikt, wat de kans op besmetting vergroot.
Zorg voor duidelijke richtlijnen over het gebruik van persoonlijke apparaten voor verenigingswerk. Stimuleer het gebruik van antivirussoftware en regelmatige updates. Overweeg een beleid waarbij gevoelige verenigingsgegevens niet lokaal worden opgeslagen maar in een beveiligde Officebox 365 cloudomgeving. Zo beperk je de risico’s als een apparaat verloren raakt of gestolen wordt.
5: Ontbrekende back-upstrategie
Wat gebeurt er als jullie belangrijke gegevens plotseling verdwijnen door een ransomware-aanval of technisch probleem? Heeft jouw vereniging een systematisch back-upplan? Veel verenigingen realiseren zich pas het belang hiervan na een incident, wanneer het te laat is.
Ransomware-aanvallen, waarbij hackers je bestanden versleutelen en losgeld eisen, komen steeds vaker voor bij kleinere organisaties. Zonder recente back-ups is je vereniging kwetsbaar voor afpersing of permanent gegevensverlies. Volgens recente cijfers heeft 40% van de verenigingen geen adequaat back-upplan.
Implementeer een 3-2-1 back-upstrategie: maak drie kopieën van je gegevens, bewaar ze op twee verschillende soorten media, en houd één kopie offline of op een andere locatie. Test regelmatig of je back-ups daadwerkelijk werken door een herstelpoging uit te voeren. Automatiseer het back-upproces waar mogelijk om menselijke fouten te vermijden.
6: Hoe veilig is jullie ledenadministratie?
Je ledenadministratie bevat een schat aan persoonlijke gegevens: namen, adressen, telefoonnummers, e-mailadressen en soms zelfs bankgegevens. Hoe goed is deze informatie beschermd tegen onbevoegde toegang? Dit is niet alleen een veiligheidsvraag, maar ook een wettelijke verplichting onder de AVG.
Verenigingen slaan ledengegevens nog te vaak op in onbeveiligde Excel-bestanden die via e-mail worden gedeeld of op USB-sticks worden bewaard. Ook worden inloggegevens voor ledenadministratiesystemen regelmatig gedeeld tussen verschillende vrijwilligers, zonder goede controle op wie toegang heeft.
Investeer in een veilige, AVG-compliant oplossing voor je ledenadministratie. Beperk de toegang tot alleen die personen die deze gegevens echt nodig hebben voor hun taken. Houd bij wie toegang heeft en controleer regelmatig of deze toegangsrechten nog up-to-date zijn. Versleutel gevoelige gegevens waar mogelijk.
7: Gebrek aan een beveiligingsplan
Heeft jouw vereniging een plan voor als het misgaat? Weten jullie wat te doen bij een datalek of cyberaanval? Zonder duidelijke procedures en verantwoordelijkheden is het risico groot dat er in paniek verkeerde beslissingen worden genomen die de schade alleen maar vergroten.
Ad-hoc IT-beheer is een veelvoorkomend probleem bij verenigingen. Er is vaak geen duidelijkheid over wie verantwoordelijk is voor cybersecurity, waardoor problemen pas worden aangepakt als ze zich voordoen. Dit reactieve in plaats van proactieve beleid vergroot de kwetsbaarheid voor aanvallen.
Stel een eenvoudig incident-responsplan op waarin staat wie wat moet doen bij een cyberincident. Wijs iemand aan als verantwoordelijke voor IT-beveiliging, zelfs als dit een vrijwilliger is met beperkte technische kennis. Die persoon kan als aanspreekpunt dienen en zorgen dat beveiligingsmaatregelen worden opgevolgd.
Bescherm jouw vereniging tegen digitale dreigingen
De digitale wereld biedt verenigingen prachtige kansen, maar brengt ook risico’s met zich mee. Door alert te zijn op de bovenstaande waarschuwingssignalen, kun je de eerste stappen zetten naar een betere digitale beveiliging voor jouw organisatie.
Begin met het aanpakken van de meest kritieke punten: zorg voor sterke wachtwoorden, train je vrijwilligers, update je software en maak regelmatig back-ups. Deze basismaatregelen kunnen al een groot verschil maken in het voorkomen van cyberincidenten.
Vind je het lastig om te beoordelen hoe veilig jouw vereniging is? Bij Officebox helpen we dagelijks verenigingen en stichtingen hun digitale weerbaarheid te vergroten. Met onze Office 365 oplossing krijgen jullie niet alleen toegang tot Microsoft-applicaties, maar ook tot geavanceerde beveiligingsmaatregelen zoals twee-factor authenticatie en Endpoint Protection. Zo kunnen jullie je richten op waar jullie goed in zijn: het runnen van een bloeiende vereniging, zonder je zorgen te maken over digitale dreigingen.